महाराष्ट्रातील पशुधन Maharashtratil Pashudhan

मानवाचे आणि प्राणी यांचे हजारो वर्षांपासून सहसंबंध निर्माण झालेले आहेत. मानवाची प्रगती प्राण्यांच्या सोबतीनेच झाली असे म्हणावे लागेल. Maharashtratil Pashudhan अनेक पशु पक्ष्यांचा उपयोग मानवाने अन्न म्हणून केलेला आहे. माणसाला प्राण्यांच्या अनेक गोष्टींचा उपयोग होत असतो. पशुधनाच्या बाबतीत महाराष्ट्राचा सातवा क्रमांक लागतो. कुक्कुटपालनात महाराष्ट्र पाचव्या स्थानावर आहे. मानवाच्या जीवनातील प्राण्यांचे महत्त्व आणि महाराष्ट्रातील विविध पशु धना विषयी माहिती या भागात घेतली जाणार आहे.

अर्थव्यवस्थेतील पशुंचे महत्त्व

खाद्य पुरवठा

प्राण्यांपासून मानवाला अनेक प्रकारचा खाद्य पदार्थ मिळतात.दूध,मास, अंडी,असे पदार्थ माणसाला प्राण्यापासून मिळतात.

शेतीमध्ये प्राण्यांचा उपयोग

महाराष्ट्रातील शेती अजूनही मोठ्या प्रमाणावर प्राण्यांचे उपयोगाने केली जाते. शेतीतील अनेक कामे पारंपारिक पद्धतीने प्राण्यांच्या मदतीने केली जातात.

वाहतुकीसाठी पशुंचा वापर

महाराष्ट्राच्या ग्रामीण भागात अजूनही वाहतुकीसाठी मोठ्या प्रमाणावर पशुंचा वापर केला जातो. कृषी मालाची वाहतूक ही मोठ्या प्रमाणावर पशुंच्या साहाय्याने केली जाते. शेतीतील माल घरापर्यंत पोहोचवणे,तयार झालेला माल बाजारपेठेपर्यंत पोहोचवणे ही महत्त्वाची कामे पशुंचा वापर करून केली जातात.

पशुधनावर आधारित विविध उद्योग

वेगवेगळ्या पशु पासून वेगवेगळ्या वस्तू मिळतात.दूध,मांस,चरबी,लोकर,कातडी, हाडे,शिंगे अशा अनेक वस्तू वेगवेगळ्या प्राण्यापासून प्राप्त होतात. वरील वस्तूवर आधारित अनेक उद्योग महाराष्ट्रात कार्यरत आहेत.या वस्तू पासून अनेक प्रकारच्या वेग वेगळ्या वस्तू तयार केल्या जातात. त्यावर अनेक लोकांचे जीवनमान अवलंबून आहे.

शेणखताचा पुरवठा Maharashtratil Pashudhan

प्राण्यांच्या विष्ठेपासून उत्तम प्रकारचे शेणखत प्राप्त होते.जमिनीमधून अधिक उत्पन्न मिळवण्यासाठी शेणखताचा वापर मोठ्या प्रमाणावर केला जातो.शेणखत हे उत्तम प्रतिचे सेंद्रिय खत असते. त्यासाठी जनावराच्या विष्ठेचा वापर होतो.

जळण आणि ऊर्जा Maharashtratil Pashudhan

प्राण्यांच्या विष्ठेपासून ग्रामीण भागात गोवऱ्या तयार करतात. गोवऱ्याचा उपयोग अन्नपदार्थ शिजवण्यासाठी जळतण म्हणून केला जातो.

जनावराच्या शेना पासून गोबर गॅस तयार केला जातो. शेनापासून तयार झालेला गोबर गॅस अतिशय स्वस्त आणि चांगल्या प्रकारचा गॅस असतो.

महाराष्ट्रातील पशुधनाचे प्रकार Maharashtratil Pashudhan

गोवंश गाय वा बैल

महाराष्ट्रात वेगवेगळ्या भौगोलिक परिस्थिती वेगवेगळ्या जाती पाळल्या जातात. महाराष्ट्रात खालील पाच गायीच्या जाती आहेत.

म्हैस	1.जाफराबादी 2.सुरती 3.मुरा 4.मेहसाणा 5.नागपुरी 6.निळीरावी 7.तोडा
शेळ्या	1.उस्मानाबादी 2.संगमनेरी 3.सुरती
मेंढी	दख्खनी
कोंबडी	1.गावराण 2.ब्रॉयलर

महाराष्ट्रातील पिके आणि पाऊस यांची उपयुक्त माहिती जाणून घेण्यासाठी येथे क्लिक करा .